• Home
  • Confessio/Epistola
  • Manuscripts/Prints
  • Special Features
  • About

Apparatus Criticus

Incipiunt libri sc̄i=sancti patricii epis̿=episcopi D.

Libri (liber) epistolarum uel episcopi saepius laudantur in Ψ.

Incipit uita Beati patricij V.

INCIPIT CONFESIO SC̄I=SANCTI PATRICI EPISCOPI Q.=QUI ÷=EST.XVI. KL-=KALENDAS APL-.=APRILIF.

INCIPIT CONFESSIO SC̄I=SANCTI PATRICII EPISCOPI <.XVI. KL-.=KALENDAS APRILI G> Δ2 =CG.

Inscriptio deest in PR.

 contemptibilissimus: contemptibilis sum D.

calpornum D.

calpurnium RF.

Calpurnius, Calphurnius, Calfurnius, Kalfurnius Ψ ;

cf specimina uariae scripturae in ThLL Onom. II. 101,32 sqq.

diaconem VΔ =RFCG.

decurionem (cf 256,12) MacNEILL.

quendam: quondam (condam P ) Φ =PVRFCG.

quondam filium R.

fortasse legendum: quidem.

presbyteri] filii odissi in mg adscr=in margine adscriptum D.

uico: in uico Δ2 =CG.

banauem (-ba nauem R) Φ =PVRFCG.

taburniae P.

thaburniae Muir:

taberniae (-ę, -e) DVΔ =RFCG.

uico Gobanni Ventae Burrinae uel Sabrinae MacNEILL Proc. R.I.A. 37 C 124.

uico Bannauenta Bruuiae T. F. O'RAHILLY The Two Patricks 31—34.

Clannauenta Berniciae P. GROSJEAN AB 63, 65—72. [Note]

Close X
Additional note (published in 1966): I should have said that Père Grosjean, who reads Clannauenta Bernicie, regards the second word as a later addition: An. Boll. 63, pp. 66f. On Bernicia see now Jackson, I.c., pp. 701-5.

an scribendum: Bannauen<ta> Taburniae?

uillulam: uillam V. ubi — admonebant adest Ψ. dedi: didici V.

xui DP.

quindecim R.

 enim om=omisit D.

hyberione V.

hiberionę G.

de Ψ non constat.

 adductus sum in captiuitate Ψ. milia: milibus G'. Ψ. Usserius. custodimus V.

non oboedientes DΨ:

inobedientes Φ =PVRFCG.

 nos inserui; cf 246,7. ammonebant V. induxit: indixit P. iram — nos om=omisit C. animationis: indignationis V. usque om=omisit R. uidetur esse Φ =PVRFCG.

alienigenas (-nienas F) Φ =PVRFCG:

alenigenas D.
et ibi — meum et et misertus — filium adest Ψ. ibi: ubi Φ =PVRFCG. apperuit F. apparuit P. sensus Δ =RFCG. incredulitatis meae: cordis mei (meę G') incredulitatis Φ =PVRFCG. ut om=omiserunt PV. uel om=omisit D. sero rememorarem: serorem (z s s=supra scriptum et in mg=in margine) orarem D. dilicta D. et om=omisit D.

conuerterem PVΨ(?).

conuerterer Δ =RFCG:

confirmarem D.

fortasse: et confirmarem ut conuerterer.

 deum om=omisit Φ =PVRFCG. missertus D. est om=omiserunt PVRF.

adoliscentiae ignorantiae meae D. (adolescintie) r. V4.

adolescentię et ignorantię meę. V. V2.

adolescentię meae P.

adulescentie (adolescentię R) meę et ignorantie (-ę FG) Δ =RFCG.

 custodit P. distringuerem C. muniuit: monuit Φ =PVRFCG. et om=omisit P. consulatus D. me: D.r, quibus fortasse fides habenda est. consolatus — tacere: consolatacere P.
consolatus — tacere: consolatacere P.
consolatus — tacere: consolatacere P. autem: ego quidem V. quidem om=omisit V. quam: quę R. dominus praestare om=omisit D. est om=omisit D. nostra: mea nā=nostra D[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. mea a=ante nostra expunxit
.

correptionem: correctionem G'.

correctionem nrām=nostram R.

 agnotionem V. exaltare et confiteri: exaltaremus (-ur VΔ =RFCG) et confiteremur Φ =PVRFCG. coram — est R mut=mutilus. est — caelo: sub cęlo est V. omni om=omiserunt VR.
quia — alius: non enim alius est V.

nec ante nec erit: nec ante erit P.

nec erit (nec sequente spatio R) Δ =RFCG.

 haec D: hunc Φ =PVRFCG. praeter: p (cetera mut=mutila) R. omnia — principium deest V; quae leguntur in v, coniecturae debentur. tenentem: tenens F.

didicimus cum Victorino scripsi:

dicimus DPΔ2 =CG.

diximus RF.

 huius: eius D. quem: qui D. semper — testamur: fuisse semper testamur P. (testamur semper R) Δ =RFCG. origionem C. spiritualiter G. et inserui. inerrabiliter D. gemitum P. omnem P. et om=omisit Φ =PVRFCG. quippe p=post ipsum inseruit V. omnia p=post sunt ins=inseruit V. uissibilia D. et inuisibilia om=omisit D. homo factus F. deuicta (-o P) morte Φ =PVRFCG.

ad — receptum om=omisit D.

receptum ad patrem R.

 ad patrem: a patre P. receptus F. super omne: superne P. et om=omiserunt PV. et terrestrium om=omisit R. et: ut PVRΔ2 =CG. ei om=omisit Φ =PVRFCG. deus et dominus R. dominus — christus: dominus iesus christus in gloria est dei patris V.

exċėpectamus D.

ex‖spectamus F.

 ipsius om=omisitD.

futurum: futurus G';

p=post iudex in mg=margineaddidit R.

 iudex: iudicem V. reddit P. facta: opera R. effudit: infudit Φ =PVRFCG. nobis: uobis D. abunde PΔ =RFCG. spiritus sancti VΔ =RFCG. immortalitatis V. patris p=post dei ins=inseruit Φ =PVRFCG. et coheredes Christi om=omisit V. adoremus P. unum deum adoramus V. sacri: sacrosancti V.
profetam D. honorificăm [Note]
Close X
HyperStack note: i.e. honorificum ex honorificam corr=correxit
R.
fratribus — meis: fratres et cognatos meos Δ =RFCG. cognatis: cognotatis D. et a=ante ut ins=inseruit Φ =PVRFCG.

perspicere: perficere D.

R mut=mutilus.
enim p=post non ins=inseruit V.

Ψalmo D.

psal (cetera mut=mutila) R.

testatur: ditatur P.

eos: omnes VR.

om=omisit C.

locuntur PRFC.

loquntur DV.

et iterum inquit om=omisit P.

inquit om=omiserunt VΔ =RFCG.

quod: quosd (s eras=erasit)[Note]

Close X
HyperStack note: i.e. quod e quos corr=correxit
 F.

qui R.

idem: isdem Δ2 =CG.

in euangelio inquit om=omisit D.

inquit om=omisit R.

 omne a=ante uerbum ins=inseruit R.

otiossum D.

oti'um (in mg=in margine osu) R.

om=omisit P.

 loquuti V.

pro eo rationem: de eo rationem R.

rationem de eo D.
autem — debueram: ego deberem uehementer V. uehimenter D. debueram om=omisit D. hanc sententiam: hanc sentiam P. poterit se Φ =PVRFCG. substrahere P. minimum P.

Domini Christi: domini nostri iesu christi V.

christi domini PΔ =RFCG.
ollim D. et om=omisit Φ =PVRFCG. hessitaui D. inciderem R. in om=omisit Φ =PVRFCG. lingua P. dedici D: legi Φ =PVRFCG. et om=omisit Φ =PVRFCG. obtime P. itaque — combiberunt: sacris litteris imbuti sunt V. iura J. GWYNN: iure Ω =DPVRFCG. literas D. utraque: utroque (in mg=in margine z incertus liber hic) D. cumbiberunt P. (corr=correxit in comb- G) Δ =RFCG. sermonem PΔ =RFCG. sermones illorum: studium suum V.

motarunt D.

mutauerunt VΔ =RFCG.

 loquela: lingua V. lingua aliena P. sicut: sed V. probare PV.

ex saliua: exaliue DP.

ex saliuę V.

 ego sum V. quia, inquit, sapiens distinxi. dinoscetur (γνωσθήσεται LXX) D: dinoscitur Φ =PVRFCG. et om=omisit V. senssus V.

ueritatis: uarietatis PΔ =RFCG.

cf apparatum criticum ad TERTULL. De praescr. haeret. 36 p 35,3 Oehler.
quid om=omisit Φ =PVRFCG. excussatio D. presumtione P.

quatinus DFΔ2 =CG.

(ut V.)

 appeto VΔ2 =CG. mea — iuuentute om=omisit C. quod: quia PΔ =RFCG. quod obstiterunt: obstiterunt enim V. peccata mea om=omisit D. confirmarem: confiterem P. quod: quodque Φ =PVRFCG. non p=post ante ins=inseruit Φ =PVRFCG. perlegeram: legeram R. si p=post sed ins=inseruit D. me: mi[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. mihi
 R e correctione. credidit D. quod: qui P.

adolescens VRG'.

adoliscens D.

adulescens P.

aduliscens Δ2 =CG.

adhuliscens F.

inuerbis D.

in uerbis Φ =PVRFCG. [Note]

Close X
Additional note (published in 1966):

Confessio c. 10. p. 238,1 Wh. in uerbis Φ =PVRFCG is defended by Dr. W. Philbin, 'Mise Padraig,' 2 ed., 1961, p. 89.

imberbis WARE.

dedi: didici V.

adpetere ex canonibus restitui:

<peterem uel quid D>

ad(ap-V)peterem CΩ =DPVRFCG.

 uitare: inuitare R. et — denud- R mut=mutilus. uehimenter D.

pertimeo: protimeo D.

ualde pertimesco in rasura, ut uidetur, V.

 palam (in rasura, ut uid=ut uidetur) a=ante denudare ins=inseruit V.

desertis PFC.

n̄=non possum de ‖deeritis [Note]

Close X
HyperStack note: i.e. non possum de a=ante deeritis expunxit
 (z in mg=in margine) D:

disertis VRG

.

(non disertus STOKES.)

breuitate: -tate deest in R.

sermonis VG'.

sermone<m> WHITE.

 diserti breuitate sermonis PAPEBROCH. explicare R mut=mutilus.

gestit: gestat P.

gessit Δ =RFCG.

 animus: animas D. monstrare F.

et a=ante adfectus ins=inseruit V.

affectus VPΔ2 =CG.

effectus R.
michi datum V. et om=omisit RG.

ueruntamen PG.

uerumptamen F.

 uidetur (uideatur R) mihi suspectum; nescio an legendum uidear. proponere P. inscitia C.

lingue (-ę. V) Φ =PVRFCG.

(-a G').

 etiam om=omisit D. enim om=omiserunt DR. (supersripsit) F. sed etiam (scriptum est enim) linguae haud improbabiliter distinguit P. GROSJEAN. et p=post linguae ins=inseruit F, sed eras=erasit. balbutientis RF*. loqui discent V. appetere V. inquit: nos D. in salutem om=omisit V.

ratum fortissimum scriptum (z in mg=in margine) D.

ratum (raptum R. rata G) et fortissimum (-e G') scripta (a et sequens in in rasura, ut uid=ut uidetur, V) Φ =PVRFCG.

<minist>rata fortissime WHITE2.

[Note]
Close X
Additional note (published in 1966):

Confessio c. 11. p. 238,12 Wh. might be emended as follows: sed - ratum et fortissimum <scriptum> - scripta (viz epistola) in cordibus etc.: K. Mras, Anzeiger für die Altertumswissenschaft 8 (1955), p. 73.

uestris D. ex coniectura, ut uidetur, PAPEBROCH:

nostris Φ =PVRFCG.

 sed sed V.

rusticationem (z in mg=in margine) DP:

rusticatio VRF.

rusticitatio Δ2 =CG.

 creatam scripsi: creata est Ω =DPVRFCG. et — est: Et rusticatio ab altissimo creata est. — teste eodem sp̄u=spiritu dei uiui V.
ego: ergo PRFC. primus mihi suspectum. rusticius PΔ2 =CG. profuga: perfuga Φ =PVRFCG. inductus D. imposterum V. prouidere: pręuidere V. scio (om=omisit V) illud Φ =PVRFCG. uelud P. ueniens corr=correxit in -it D. missericordia D. sursum: rursum P. alleuauit R. summo pariete: sua parte D. fortiter: forte V. retribuendam (-uam P. -ū ex a, ut uid=ut uidetur, G) Ω =DPVRFCG. quoque deest R. quae mens R mut=mutilus. hominum: humana V.

extimare V.

estimare Δ =RFCG.
admiramini PΔ =RFCG. itaque om=omisit D. itaque magni R mut=mutilus.

qui timetis deum p=post dominicati D;

sed uoci q e=quae est rethorici praefixum est signum quod uerbis columnam excrescentibus, cum ad uersum superiorem relegantur, praefigi solet. [Note]

Close X
Additional note (published in 1966): Perhaps we should write, with l and Primasius, at Apoc. 19, 5, qui timetis Deum magni et pusilli. The two dots between deum and rethorici in D might have been taken over from the exemplar, where they could have been a "signe de renvoi" (Père Grosjean, see below). [Fn.: They are found, however, elsewhere in D (22v, 209r, 212r-v) as an ordinary punctuation mark.] The single 'dot ' over the s of uos in D, however, which Père Grosjean interprets as the corresponding mark (in the place where the displaced words should be inserted) is almost certainly the hook of the 'apex' by which Ferdomnach marks long vowels and monosyllables, and which he normally places over the letter after the vowel over which it ought to stand (see R. I. Best, Eriu 18, 1958, p. 102 f.); the hairline of the 'apex', here as elsewhere in D, is hardly visible.

dominicati: domni (domini VR) ignari (gnari P) Φ =PVRFCG. rethorici: nethorici Δ2 =CG. ergo p=post audite ins=inseruit Φ =PVRFCG. scutamini F. quis: qui R. sapientes esse PVFΔ2 =CG. legis: leges D. et: in P. detestabilem Φ =PVRFCG. prae: de (in margine correxit in p=pre) D. reuerantia D. querela VΔ =RFCG. prodessem omisit D. et: ut Δ =RFCG (et ex ut, ut uid=ut uidetur, G'). dignus: uiuus (corr=correxit in mg=in margine) D. humilitate ex -tae, ut uidetur, F.
mensuram P. fidī C. trinitatis: dignitatis (ex -tes) P. oꝑportet=oporportet F. consulationem D.

nomen: nomine P.

nomen nomine (nomoine F) FΔ2 =CG.

 uibiq: C.

exaga<e>llias dubitanter restitui:

ex‖ağallias (in mg=in margine z et incertus[Note]

Close X
HyperStack note: incerc‖ertus (sic)
 liber) D.

exgallias VFC.

ex gallicis e correctione G.

gallias R.

exgaleas P.

pro exangelias accipiunt E. HOGAN, F. R. M. HITCHCOCK.

ex<tr>a Gallias GILBERT.

in domino ego babtizaui D.

ego in domino baptizaui PVRFC.

ego baptizaui in domino G.
eram: etiam Δ =RFCG.

erumpnas D.

erumpnas V.

erumnas PFΔ2 =CG.

erunnas R.

tantas moles: ante moles P.

tante molis VΔ =RFCG.

 multos: inultos, ut uid=ut uidetur, D. illam: magnam R. quod: quo P. aliquando ego V. mea om=omisit P. numquam speraui: non quia desperaui (disp- P) Φ =PVRFCG.
239,14—243,3 illorum paucis omissis adest Ψ.

hẙberione V.

hiberionem R.

hyberionem V2.

 quod a=ante cotidie ins=inseruit P. itaque: igitur Φ =PVRFCG. V2.

frequent G'.

(frequenter V2J.)

 magis: magisq;=magisque V. acedebat F. timor dei et timor illius (illis F) Φ =PVRFCG, cf J MUIR. augebatur: agebatur P. agebatur: augebatur PF. fides et spiritus augebatur Ψ.

ut: et V.

ut et R.

om=omisit P.

in a=ante monte ins=inseruit Φ =PVRFCG. Ψ (uaria lectio)

monte: mente (corr=correxit in monte RΔ2 =CG)Δ =RFCG.

 et om=omisit D exercitabar PΔ =RFCG. per pluuiam per gelu R. pluiam D.

mali sentiebam: male sciebam P.

mali (om=omisit sentiebam) V.

 in me spiritus VΔ =RFCG.
et ibi scilicet desunt in Ψ. quadam: quidam G. sibi (deleuit) mihi D. iturus: ieiunans (deleuit) iturus D. et iterum: et terram et (et [2] R mut=mutilus) Φ =PVRFCG. post — tempus R mut=mutilus. responsum audiui V.

dicente R.

dicens G'.

 -ata — prope R mut=mutilus. non om=omisit φ =PVFCG.

cc. D.

.cc.tos P.

 passos P. fueram nec ibi R mut=mutilus. notam G (corr=correxit manus saec. XVII).

qq=quemquam D.

quenquam habebam de hominibus V.

habebam quemquam (quenquam G. quēquam CF) de hominibus PΔ =RFCG.

de hominibus om=omisit Ψ (hominem V4).

 et deinde— donec desunt in Ψ, nisi quod Probus obiter res gestas narrat. et om=omisit P. postmodum conuer- R mut=mutilus. intermissi D. quo om=omisit D.

.ui. annis D.

annis sex φ =PVFCG.

 annis — ueni R mutitlus.

et in uirtute dei ueni ad bonum qui uiam meam dirigebat V

(qui uiam meam dirigebat ueni ad Benum [lege Bonum?] PAPEBROCH).

 dirigebar F.

et nihil: ex nihilo (nichilo G) Δ2 =CG.

R mut=mutilus.

 metuebam R mut=mutilus. donec om=omisit F.

illa die qua (die om=omiserunt PΔ =RFCG [addidit manus saec. XVII in C].

qua om=omisit R.

adquā=quam G):

mox cum V.

 ad eam p=post perueni ins=inseruit V. nauis om=omisit V. de loco suo R mut=mutilus. inde PVRFC. (retinendum censet P. GROSJEAN.) nauigare Φ =PVRFCG: nauigarem D. de Ψ non constat.

et gubernator PC. (fortasse G a c=ante correctionem; p=post gub- R mut=mutilus):

et gubernatori DFG'. Ψ.

gubernatori autem V.

 illi om=omiserunt VG' (exstat rasura). Ψ. acriter: hac artis P.

indignatione: interrogatione (corr=correxit in mg=in margine) D.

indignationem R.

 -quam tu nobiscum R mut=mutilus.

adpetis P.

appetas V. V2H.

adpetas Δ =RFCG.

 audissem Φ =PVRFCG. seꝑaui=seperaui D.

ut: ut et PΔ2 =CG. (et s s=supra scriptum) F.

et ut V.

et u (cetera usque ad mut=mutila) R.

ut a=ante ad ins=inseruit P.

ad om=omisit G.

 tegoriolum D: tuguriolum Φ =PVRFCGΨ. ubi: ibi G. hospitabar Ψ. itenere D. antequ (-am — orationem mut=mutilus) R. unum — exclamabat: unum (sequente spatio) clamare ex illis fortiter R. et om=omiserunt Φ =PVRFCGΨ.

exclamare VF (cf clamare R).

exclamantem: G'Ψ.

 ueni cito R mut=mutilus. uocabant P. reuersurus (s aterum incertum) R. sum — coeperunt R mut=mutilus. dicere om=omisit R. recepimus Φ =PVRFCGV2β et a=ante fac ins=inseruit Φ =PVRFCG. amicitiam quo modo R mut=mutilus. quo modo distinxi: quomodo ω =DPVFCG.V2. quo modo uolueris: quolueris C. et — nauigauimus desunt in Ψ, Probo tantum de rebus gestis mentionem faciente. in om=omisit R. itaque om=omisit V.

reppuli sugere mammellas eorum D:

reppuli sugire mammas eorum V.

repulis fugire māmas=mammas illorum RF.

repuli fugere manus illorum P.

repulsus sum fugere amicitias illorum Δ2 =CG.

 timorem om=omisit V. timorem dei R mut=mutilus. sed om=omisit G (exstat rasura).

ueruntamen G.

uer̄am̄ P.

uerū tam̄uerum tamen F.

ab — fidem: speraui ab illis ut mihi dicerent ueni in fide Φ =PVRFCG;

sed cf Probus: sperabat illos ad fidem Christi uenturos.

 Iesu omisit V. Probus. quia: -a deest in R. ob om=omisit Φ =PVRFCG. obtinuit VR. (t in fine eras=erasit) F. et — nauigauimus om=omisit D. protimis P.
post tridu- R mut=mutilus. terra P.

xxuiii D. uiginti et octo P:

uiginti et (om=omisit F) septem VΔ =RFCG.

 disertum D.

et cibus: cibus autem et potus V.

R mut=mutilus.

 defuit: defecit V. illis: nobis V. famis P. (e ex i, ut uid=ut uidetur, G') Δ =RFCG. super: in R. eos: nos V. alia Φ =PVRFCG. et alio die: tunc Ψ. michi guber- (cetera mut=mutila) R. est om=omisit D. quia p=post dicis ins=inseruit Ψ (paeter V2β. pro nobis orare non potes D. orare om=omisit P. ora pro nobis a=ante quia ins=inseruit V.

nos om=omisit V.

a om=omiserunt VRG.

nos a omist Ψ paeter V2.

 est om=omiserunt DPRF. umquam a=ante ut transposuit D.

enim: uero V.

enim uero P.

(ego enim: tunc Ψ.)

 confidenter Ψ (cf supra pagina 27): euidenter Ω =DPVRFCG. conuertemini D. ex fide om=omisit V.J. ex toto corde om=omisit D. et p=post fide ins=inseruerunt PΔ2 =CG. V2. uestro p=post corde add=addidit R. illi in(im- G) possibile PΔ =RFCG. quia — illi: cui nihil est inpossibile D. ut: et P. cybum PF.

mittat uobis cibum V.

mittat cibum nobis R.

uobis ex nobis P.

nobis RF.

 satiemini Φ =PVRFCG.W. abundat FΔ2 =CG. Ψ (sed hab- V2CD). et om=omisit Φ =PVRFCG. ergo a=ante deo ins=inseruit V. et a=ante ecce ins=inseruit P. apparuit om=omisit Φ =PVRFCG. ueniebat a=ante ante ins=inseruit V. interficerunt D. ibi: ubi R.

.ii. D.

duas ex duos F.

 et om=omiserunt VΔ =RFCG. et — relicti deest Ψ.

canes: carnes PΔ2 =CG.

(carne G').

repleti: releuati PΔ2 =CG.

reuelati VRF.

 illis: eis G. defecerunt et om=omisit D. relicti D: derelicti Φ =PVRFCG. h̄=haec D. post hoc om=omisit Ψ. sumnas F. honorificatusum V. et — habuerunt om=omisit D. hęac[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. hac e hęc corr=correxit
 F. habundanter (abundanter RΔ2 =CG. habundantuer ex -intur[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. habundanter ex habundintur corr=correxit
, ut uid=ut uidetur, F) cibum (cẙbum PF) habuerunt PΔ =RFCG.

etiam: sed etiam V.

(et V3; de Ψ non constat.)

 mel: semel P.

siluistre D.

siluestrum P.

inuenierunt D.

deinuene- R.

 optulerunt P. unum R. hoc a=ante immolaticium ins=inseruit Φ =PVRFCG.

immolaticium V2.

immolatiumFG'.

im(in- R) molatiuum RC.

immolaticum D MUIRB:

immolatum PV.

 nihil exinde P.
nocte om=omisit D.

me temptauit R.

tentauit V4.

 sathanas VR. quod: cuius G', cf V4.

quamdiu D.

quādiu=quamdiu VRC.

 fuero: fueram (-ro e correctione G) Δ =RFCG. in hoc corpore fuero V4. corpore, et interpunxit ESPOSITO.

et cecidit: cecidit enim V4.

cicidit D.

 uelut V. saxa ingentia Φ =PVRFCG. MUIRBN. et — filii folium excidit in V. menbrorum R. mebrorum C.

meorum om=omisit D.

(erat in V teste PAPEBROCHIO.)

p̄ualens=praeualens D:

p̄ualui=praeualui Φ =PVRFCG (de V testatur PAPEBROCH).

non consonat Ψ, sed cf et omnium membrorum meorum uires abstulit V4.

et quasi comminuens iam omnia membra eius MUIR.

ita ut nichil membrorum suorum posset mouere V3.

sed unde me uenit ignaro in spiritu ut Heliam uocarem dubitanter scripsi:

sed unde mihi uenit in spiritum ut Heliam uocarem D:

sed unde me (mihi G') uenit ignarum (ignoro G') in (et RF) spiritu Heliam uocarem (-re P G') PΔ =RFCG:

sed unde me uenit ignoro in spiritu ut Heliam uocarem Ψ.

(sed unde uenit ignoro ut spiritu Heliam inuocarem v, cf inuocato Helia MUIRB. inuocans Heliam IOCEL.)

 inter haec (Φ) =PvRFCG. Ψ: in hoc D. in caelum aspiciens solem oriri uidebam V4. cęlo (caelo C) (Φ) =PvRFCG. solem in cęlo R. orire P. dum: cum V4.

clamarem Dv. V4:

clamabam PΔ =RFCG.

Helia Helia V4.

heliam heliam vΔ =RFCG.

heliam DP.

 totis a=ante uiribus ins=inseruit v.V4. meis in rasura, ut uidetur, G. et a=ante ecce ins=inseruerunt PRF. illius om=omisit P. decidit: cecidit Pv.V4. omnem om=omisit D. grauedinem v. domino om=omiserunt v.V4. subuentus — tunc om=omisit D. eius: eus R. eius iam om=omisit V4 . clamauit (Φ) =PvRFCG. pro: in V4. quod: quia V4. p̄surae=pressurae D. sicut — uobis deest Ψ. in illa die om=omisit D. illo R. testatur om=omisit D. (testatur pro inquit et uice uersa v.)
qui — annos om=omisit D (z in mg=in margine). qui — iterum R mut=mutilus.
et — eorum p=post habuimus in v. movltos[Note]
Close X
HyperStack note: i.e.multos e moltos corr=correxit
 G.

multos annosΨ.

annos <non> multos WARE. O'CONOR.

 adhuc om=omisit Ψ. prima — cum R mut=mutilus. prima nocte Ψ. itaque deest in Ψ. autem deest in Ψ. dicentem mihi om=omisit D.

dicente F.

dicens G'v. Ψ.

 mihi — mensibus R mut=mutilus.

duobus mensibus Ψ.

duobus autem mensibus D:

duos menses PvFΔ2 =CG.

nocte illa sexagensima D. (-esima) v ex Usserio:

sexagesimo die Ψ:

nocte illa sexagesimo (-essimo C) die PFΔ2 =CG.

 -simo — liberauit R mut=mutilus. eorum: illorum P.
etiam in itinere deest Ψ.

etiam: et ecce P.

ecce Δ =RFCG.

(in itinere autem v.)

 itenere D. praeuidit: (prouidit v.) nobis — igne- R mut=mutilus. cybum P.

decimo Ψ.

x decimo D[Note]

Close X
HyperStack note: i.e. x a=ante decimo expunxit
:

xiiii. P.

quarto decimo vΔ =RFCG.

die peruenimus R mut=mutilus. (praeuenimus v.)

homines Pv.

ad omines R.

ad homines Δ2 =CG. MUIR(Prob). defendit BURY:

omnes DF.

 sicut — homines om=omisit F. sicut — habuimus deest Ψ. xx et uiii DP. dies per om=omisit D. dies per desertum R mut=mutilus. disertum D. faecimus[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. e facimus corr=correxit
 D. (peruenimus: praeiuimus v.)

homines P.

ad homines Δ2 =CG:

omnes DvR.

 cybo P. uero nihil R mut=mutilus. (p=post habuimus ins=inseruit et — eorum v.)
(et om=omisit v.)

Britannis D.

brictanniis P.

brittanniis (-aniis Δ2 =CG) Δ =RFCG.

Brittannia Ψ. (v);

cf 248,23 sq.

 cum parentibus R mut=mutilus.

susciperunt D.

(exceperunt v.)

 -runt — uel R mut=mutilus. p=post ut rasura, ut uidetur in G. modo: sic Ψ.

ego: me PFΔ2 =CG.

om=omisit vR.

de Ψ non constat.

 tribulationes ex -atas F. quas —pertuli deest Ψ. nusquam ab R multilus. nusquam: numquam Pvδ =FCG.Ψ. illis: stis (i.e. istis), ut uid=ut uidetur, R. discedere R. scilicet deest in Ψ. (ibi uero V2 .) uidi p=post innumerabilibus D.

uisu (Φ) =PvRFCG,

cf uidit uisionem W:

sinu D.

nocte PΔ =RFCG.

(de nocte v.)

de Ψ non constat.

 uenientem qu- R mut=mutilus.

cui nomen uictoricus D:

uictoricius nomen PΔ =RFCG.

(Uictricius nomine v.):

Uictoricum (Uictorem V4) nomine Ψ.

 -merabilibus et R mut=mutilus. et dedit: occidit P. unum R. his: illis (Φ) =PvRFCG.

cortinentem P.

hoc continens Ψ.

 continentem — uo- R mut=mutilus.

hiberionacum P. (hiberio na//cum F) Δ =RFCG.

Hyberionacum D.

Hiberionum Ψ.

(Hyberionarum v.)

cum vΔ =RFCG.

dum D:

tunc P.

 (cum recitabam restitui inΨ, sed uide uaria lectio.) epistolae om=omisit Ψ. enim p=post putabam ins=inseruit D.

ipso momento v. (moment[ R) Δ =RFCG. Ψ.

ipso momente P.

ipse in mente D.

 audiui P. uocem ipsorum audire Ψ. ipsorum: illorum R

silua C.

-m deest in R.

Vocluti scripsi cum R. THURNEYSEN et T. F. O'RAHILLY:

focluti D. (v ex Usserio):

foclut(h), ut uid=ut uidetur, Ψ:

uirgulti uoeluti Φ =PVRFCG

(uirgulti uelutique P.

uirgulti ... V teste PAPEBROCHIO.

uirgulti ueluti R.

uirgultiq;=uirgultiq; F.

uirgulti uolutiq;=uolutique Δ2 =CG, sed puncta sub uoluti in G).

occidentale Dv:

occidentem PΔ =RFCG.

 exclama- R mut=mutilus. quasi — ore om=omisit D. hore PF.

sancte deleuit R. A. S. MACALISTER (Journ. R. Soc. of Antiquaries of Ireland 62 [1932] 25 f.).

sancte puer D (v ex Usserio). V3πCorrected by Bieler from V3Tin in Addenda, p. 314.:

sanctum puerum PΔ =RFCG.V2.

(ex interpolalione liturgica sancte puer Patrici V3Dg.

sancte Patrici V4:

sanctum puerum Patricium V3Gr Γ.)

 uenias R mut=mutilus.

ambulas D:

ambules (Φ) =PvRFCG. Ψ.

 inter nos ambules R.

amplius: uald amplius[Note]

Close X
HyperStack note: i.e. uald a=ante amplius expunxit
 D.

-plius R mut=mutilus.

expertus D:

expergefactus (Φ) =PvRFCG. Ψ

. annos plurimos (-os ex -us F) (Φ) =PvRFCG. praestitit: prestet P.

illorum: eorum (Φ) =PvRFCG.

desinit Ψ.
scit: sit F.

peritissime (z in mg=in margine) D.

peritissimi P.

peritissimis vΔ2 =CG.

ꝑritissimis=perritissimis F.

perterritus R.

<audiebam quosdam ex spiritu psallentes intra me et nesciebam qui essent> quos ego audiui ex V4 dubio iure suppl=dubio iure supplevit v.

fortasse: apertissime (uerbum suppleri potest ex 242,21).

intelligere PvG.

intelligire, ut uid=ut uidetur, R.

postremum (Φ) =PvRFCG:

posterum D.

effitiatus P.

efficiatus D:

affatus vΔ =RFCG.

effatus STOKES, cf=confer l=linea 12 (Δ2 =CG).

qui dedit pro te animam suam Pv.

qui pro te animam suam RF.

qui pro te animam suam posuit Δ2 =CG.

 ipse — te om=omisit (Φ) =PvRFCG.

expertus D:

expergefactus PΔ =RFCG.

 gaudebundus PΔ =RFCG. (et sic euigilaui v.)
(uidi: audiui v.) (eram: erat v.) quasi om=omisit C. super me om=omisit D. stupepam R. admirabar (Φ) =PvRFCG.

in me orabat: oret in me PΔ =RFCG

(oraret in me v.)

ad: at R.

om=omisit P.

 posttremum P.

effitiatus P.

efficiatus D:

effatus Δ2 =CG.

effactus F.

effectus R.

(dixit v.)

spiritus: episcopus DRFC.

sp̄s=spiritus (s prius e corr=prius e correctione) G.

(se esse Spiritum v.)

expertus: exceptus P.

(om=omisit v.)

 sic p=post et ins=inseruit P. infirmitatem (Φ) =PvRFCG.

orationis nostrae Dv.

nostre orationis Δ =RFCG:

nostram orationis P.

nam quod D:

nam quid (numquid FΔ2 =CG, sed corr=sed correctio in G' et a manu saec. XVII in C) (Φ) =PvRFCG.

 inerrabilibus D. quae: qui P.

exp̄mi=exprimi D.

(exprimere v.)

possunt D.

possum v.

potest PΔ =RFCG.

 dominus: deus C. est p=post aduocatus ins=inseruerunt PvF. (et ipse p=post noster ins=inseruit v.)
et — illam om=omisit D (in mg=margine manus recentior: multa desunt). tem‖tatusF. episcopate meo P. p=post meum uerbum excidisse suspicatur BURY.

utique: utque C.

(nonnumquam v.)

 in a=ante illo ins=inseruerunt vΔ =RFCG. sum om=omisit P. et om=omisit P. in aeternum: et internum R.

labe PRC.

labe sequente rasura F.

labē=labem G.

labem v.

 obproprium P. deo P. reputetur: deputetur R.

occasionum PΔ =RFCG.

(occasio: nam v.)

corr=correxit WHITE.

 uero p=post annos ins=inseruit R.

xxxta P.

.xxx. R.

 et p=post me ins=inseruit Δ =RFCG.

antequam vRF:

ante quod PC.

ante qam=quam (ex qd=quod?) G'.

nescio an scripserit Patricius antequod ( = antequam), cf E. LÖFSTEDT Vermischte Studien zur lateinischen Sprachkunde u. Syntax, 1936, 20.

 ancxietatem R. (nc corr=correxit in mg=in margine) G. meo finit R. in una: incina G. habeam Δ2 =CG. annis (-os ex -is G) δ =FCG. xu. P. in incredulitate: in crudelitate F.

hiberione G.

(Hyberionem v.)

 donec — deficiebam om=omisit P.

hoc vG:

hec P.

hęc FC.

qui: quia vFC.

qa G.

 curas vδ =FCG. autem punctis subditis [Note]
Close X
HyperStack note: i.e. expunxit
 G. (autem tunc om=omisit v.)
uidi inc=incipit D. uissu D. <scriptum quod> scriptum erat BURY. diuinum om=omisit D. dicens G'v. uidimus: audiuimus D.

designati Dv:

dei signati Pδ =FCG.

Deisignati (i.e. θεοσφραγίστου) interpretatur MAC ERLEAN (cf. D. S. NERNEY I.E.R. 71, 1949, 5041), fortasse recte.

[Note]

Close X
Additional note (published in 1966): Dei signati (Pδ =FCG) might be correct. Carney, l.c., p. 109, would read Dei <<de>signati, but signati = electi is found, for ex., in Apoc. vii, 4 ff. I have re-interpreted the entire passage in Doctrine and Life, 1961, p. 132.

sibi D:

ibi (φ) =PvFCG,

an s<i> ibi? cf LEUMANN-HOFMANN p. 783

 iunxit (φ) =PvFCG. uerba quasi — iunxisset glossam esse suspicatur P. GROSJEAN.

tanguit bis D.

(tanget posteriore loco v[Note]

Close X
HyperStack note: tangit AASS online
.)

qui om=omisit P. (quasi qui om=omisit v.) pupilla P.
iccirco G. ut: et P.

inpediret D.

inpe*diret G.

inpenderet FC.

quam s s=supra scriptum G.

qua D.

 meo..opere G'v. domino om=omisit (φ) =PvFCG. dediceram D. in me om=omisit D.
conscientia mea: conscientiam P.

teste deo abeo D.

testem deo habeo P.

testem deum habeo vδ =FCG.

 mentitus: mentius P. uobis om=omisit (φ) =PvFCG.
sed — ultra est om=omisit D (in mg=in margine manus recentior: desunt plurima). doleo: deleo F. talem P. ego: ergo C.

defensionem vδ =FCG:

dissensionem P.

 interfui: inter. P.

brictanniis P.

(Britanniis v.)

orie<ba>tur BURY:

orietur (φ) =PvFCG

pro me pulsaret δ =FCG.

(pulsetur pro me v.)

dandus: datus F.

(promouendus v.)

 ille P. coram: curam P. malas P.

et: ut P.

(in v.)

 puplice Δ2 =CG.
non om=omisit F. (hanc: hunc v.) (audenter — fuisset non consonat v.) audienter F. scit: sit F.
confitenter F.

uiuentem (φ) =PvFCG;

sed uiuam (cumVL=Vetere Latina) Secundinus.

tanta diuinitatē (uirgula incerta) cooperasti P.

tantā diuinitatē=tantam diuinitatem (-am -em C) coop(er)uisti δ =FCG .

(tantam diuinitatem denudasti v.)

tantam diuinitatem aperuisti WHITE.

tantam diuinitatem comparasti GROSJEAN.

tanta diuinitate comparuisti ipse temptabam, cf uaria lectio ad 246,28.

 in om=omisit F. in gentibus constanter om=omisit v.

exaltarem v:

exultarem Pδ =FCG;

cf uaria lectio ad 251,19.

 loco eras=erasit G. (in quocumque loco v.)

etiam p=post non ins=inseruit P.

(nec tantum v.)

 p̄suris=praesuris P. et: ut F.

audierit (φ) =PvFCG;

malim adiuuerit.

 et p=post ut ins=inseruerunt vδ =FCG.

et in: in F.

sim Δ2 =CG (in exemplari uidetur fuisse etsi in = etsi in).

 (inscius et om=omisit v.) eum p=post mirificum ins=inseruit P.

auderem adgredere P.

(auderem aggredi v):

audirem adgrederer F.

adire adgreder C.

adire aggrederer G.

 imitarer G'v.

quispiam PFC.

quospiam (o e correctione) G.

(omisit v):

correxi; cf 250,10.

praenuntiaturos v.

prenuntiaturus PΔ2 =CG .

prenuntiaturum F.

 ḡntib; F. ut p=post ergo ins=inseruit Δ2 =CG.

subpletum P.

(quod sicut uidimus ita suppletum est v.)

 euangelium (a ex u, ut uid=ut uidetur) F.
longum inc=incipit D. per: pre P.

pissimus D.

piissimus ex possimus F.

 deus: dominus P.

<me> p=post saepe ins=inseruit PAPEBROCH;

potius in 3—4 scribendum animam meam, nisi obiectum subintellegi debet.

 et de: ex vδ =FCG.

periculis xii D:

duodecim periculis (φ) =PvFCG.

 qua: quibus (φ) =PvFCG. exp̄mere D.

et p=post nec ins=inseruerunt Pδ =FCG.

(ne iniuriam v.)

deum: dum δ =FCG.

(dominum v.)

 habeo om=omisit D. ut — indulgeret om=omisit D. me om=omisit P.

ideo tamen uix sanum.

om=omisit v.

idio<tam> tamen WHITE (1905);

idiotam (1918);

cf Act 4,13.

creber admonere non sine dubitatione scripsi:

creuerat monere P.

creber admoneret F.

(creberrime admoneret v.)

creberrime admonuit Δ2 =CG .
erat: erit P. deum om=omisit P. tam: tam̄ P.
(illos: illic v.) (aliquantos v.) adquieui: adquesiui F.

ui*cit G.

(uicit v.)

restitit Δ2 =CG.

(restiti v.)

 et a=ante ut ins=inseruit P. (ut ego: quatenus v.) (Hybernas v.)

audirem Pv:

aurem (corr=correxit in haurirem G) δ =FCG.

 obproprium P. persecutionis FC.

a=ante ingenuitatem ins=inseruerunt me PF,

me et v.

 utilitatem C.

promptus v.

p(ro)ptus F.

proptus C.

p(ro)mtus G.

prumptus P.

 incunctantuer[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. ex incunctantur corr=correxit
 F.
quia inc=incipit D. renascantur (φ) =PvFCG. et — consummarentur om=omisit D. consumarentur P. ut s l=supra lineam F. illi sequente rasura G. p=post ad rasura 2 litterarum in G. ueniente C. sumsit D. sicut — terrae om=omisit v. promisserat D. profetas D. suos: suas ‖(nouum folium) suos F. ad — dicent p=post in eis utilitas D. te om=omiserunt Pδ =FCG.

ueniunt D.

ueniant P.

extremo P

nescio an recte, sed cf supra .

 falso D. conparuerunt P. (a s s=supra scriptum inter r et u priore loco G) δ =FCG. et a=ante patres ins=inseruit F. utilitas in eis (φ) =PvFCG. (lumen in: in lucem v.) (usque ad ultimum terrae v.)
expectare: aspectare F.

pollicitur C. (corr=correxit in -etur)G.

polliciter F.

et ab austro et ab aquilone a=ante et ins=inseruit D.

et om=omisit δ =FCG.

abraham PΔ2 =CG.

habraham F.

issac D.
itaque om=omiserunt vδ =FCG. quidem om=omisit D.

diligentes F.

dilegenter D.

 piscari vG'. praemonet: permonet P. et docet om=omisit (φ) =PvFCG.

fieri om=omisit Pδ =FCG:

incertum est quid Patricius scripserit, cf apparatum biblicum.

 piscatores: peccatores F. iterrum F. dicit per prophetas om=omisit D. ego p=post ecce ins=inseruerunt vδ =FCG. piscatores: peccatores F. deus: dominus (φ) =PvFCG. oportebatur Pδ =FCG (-at G'). copiossa D. et: ut vδ =FCG. babtizarent D.

exortarent P. (-tur G) δ =FCG.

(exhortarentur v.)

 populum: p(ro)pt P. indegentem D. dissiderantem D. inquit om=omisit D. (rasura 5 litterarum post dominus) G. admonet Pδ =FCG. (admonens et dicens v.)

ergo nunc om=omisit P.

nunc om=omiserunt vδ =FCG.

 babtizantes D. eas D: eos (φ) =PvFCG. docentes — saeculi: reliqua usque dicit saeculi D. obseruare: seruare Pv. (mandaui: dixero v.) consumatione F. dicit om=omisit D. (ergo om=omisit v.) babtizatus D. (qui — condempnabitur om=omisit v.) et — uiui: reliqua sunt exempla D. mondo P.

praenuntiat PF:

prenuntians vΔ2 =CG.

 uestri inc=incipit V. iuuenes: filii Δ2 =CG. iuuenes uestri om=omisit F. somnia bis P. prophetabant P. in om=omiserunt PVF.

osee V.

osę F.

oseę. C.

oseae PG.

 plebem meam semel tantum PC. misericordiam consecutam semel tantum PC. dictum est eis P. pleps C.
unde inc=incipit D. dei om=omisit D. habuerant φ =PVFCG. nissi D. idula D. et om=omisit V. nunc om=omisit D. quomodo: quo C.

facta: fecta PC.

effecta V.

perfecta FG;

cf Luc. 1,17.

 nuncupatur Pδ =FCG. filii scottorum: filiis cottorum F.

scottorum: c eras=erasa in C.

sc̄orum=sanctorum D.

 flliae: filii P. et om=omisit F. esse: ipse (-ę G) δ =FCG.
et — uestris om=omisit D. scotta benedicta V. s*otta (c eras=erasa) C.

genitiua F.

gentiua C.

om=omisit V.

adultera F.

-a in rasura G.

 namque p=post insinuauit ins=inseruit V. nuntio: nutu Δ2 =CG. eam: etiam δ =FCG. esset: permaneret V. Christi om=omisit F.

ipsa: sic V.

fortasse: ipsa<m>; cf 4 Esdr 8,47.

 sexta ex -o P. ita hoc: similiter V. sponte: uoluntate V.

sed et: immo V.

et om=omisit C.

persecutionuem[Note]

Close X
Additional note (published in 1966): i.e.perscecutionem e persecutionum corr=correxit
 F.

persecutiones V.

patuntur V.

patiantur δ =FCG.

 improperia: inp(ro)pia=inpropria F. apparentibus C. nihilominus: nihil hominus PC.

ex illis scripsi:

et (om=omisit P) illas (illa sequente rasura G) φ =PVFCG.

et illae WARE.

 ad om=omisit P. et: ut P.

asidue V.

assiduę G.

adsiduę C.

perferunt: perseuer̄ F.

persuaserunt Δ2 =CG.

 suis: meis δ =FCG. etsi uetantur: et (om=omisit Δ2 =CG) siue tantum φ =PVFCG. corr=correxit PAPEBROCH.
p=post uoluero rasura ca 11 litterarum in G.

amitere V.

imitare P.

 ut: ita P.

britanniis P.

brithanniis V.

 ad om=omiserunt Pδ =FCG. fratres ex fratribus, ut uidetur, G. ut om=omisit P. spiritus P. futurum reum me: reum futurum V. perdere: pendere C. incoaui P. me: michi V.

esse cum scripsi:

essem com P.

essemq;=essemque cum V.

esse mecum (meum F. m [1] eras=erasit[Note]

Close X
Additional note (published in 1966): i.e. eum ex meum corr=correxit
 G) δ =FCG.

ressiduum F.
memetipso F. corpe V. nitantur P. subuertitur P. praeposita: proposita Δ2 =CG. ficta P. domino: deo G. ad om=omisit P. illecebras VG.

inlicitate: in infelicitate V.

inlicite (e in rasura aliquot lifterarum) G.

 quare scripsi: qua re φ =PVFCG. uitam — egi: ego uitam perfectam non didici V. et ceteri: ecceteri (e [3] ex x?[Note]
Close X
Additional note (published in 1966): i.e. ecceteri ex eccetxri corr=correxit?
) P. in conspectu: inspectu F. ipsius: eius V.
silebo: similabo P. quae: quem F. monstrata: ministrata (i.e. munstrata) Vδ =FCG. fierent: fuerunt (-ant G) δ =FCG. tempora ex -e, ut uid=ut uidetur, F.
autem: ego quidem V. debuero δ =FCG. et a=ante neglegentiae ins=inseruit V. et om=omisit P. non om=omisit P. irascetur C. et: ut P. quod: quid F. sicut spiritus: spiritus nichilominus V. mihi: mei V. uidet P.

pro: per PVFC.

p(ro) ex ꝑ G'(?).

 de statu: detestatu F. multe P. hanc: hacP.

prohibebam P.

ꝑhibebant C.

postergum PC.

posttergu G.

post tergum VF.

 meum: in eum P. narrabam P. dicebam P. mitit V. periculum Vδ =FCG. causam P. malitiae: militiae P. testor: testator F a c=ante correctionem.

intelligi G.

intellexi F.

intellige GROSJEAN.

 in me: ut me ut uid=ut uidetur, F. sapit: capit δ =FCG. p=post ante rasura in G
insinuaui: insuaui (corr=correxit in insinuaui G) δ =FCG.

roborandam ex -um P.

roboran‖randam F.

 uos: nos P.

immitemini V.

imittemini F.

 hoc: hęc V.
scitis: citis P. inter — sum: conuersatus sum inter uos V.

inter: apud Δ2 =CG.

inter s l=supra lineam F.

 in : et δ =FCG. in om=omiserunt VC.

quos P;

cf uar lect=uaria lectio ad 248,14; 252,1.

 ego habito V. praestaui: prestiti V. nemen F. ne: nec P. blasphemetur V.
sum: ut P. in omnibus: nominibus VFC. seruare me: seruarem P. et om=omisit V. reliogiosis V. ultronea: ultro P. altere V. hornamentis V. reddebant F. aduersum G. quur P. hoc: ego G.

spem perennitatis: spem perhennitatis VG.

semꝑ ennitatis P.

spem perennitatis F.

spere perennitatis C.

 ita ut om=omisit P. <non> inserui. aliquo: alio P. meo p=post titulo ins=inseruit P. infideles V.

<non> caperent WARE.

<non> ca<r>perent PAPEBROCH.

 minimis V.

dare P.

darē FG.

detrectare G'.

detractarent P.
aliquao F.

dimedio C.

dimidium PG'.

 clericos: cleros P. modicitatem: mollicitatem P. si poposci om=omisit P. camenti P. aduersus me: michi V. uobis. Magis recte distinxit WARE.
et a=ante ego ins=inseruit P. pro om=omisit V.

caperet φ =PVFCG.

corr=correxit PAPEBROCH.

ad exteras: ad (d e corr=correctione F) extras (e s=supra r G) δ =FCG.

ad dextras P.

 qui: quid P. consummaret: in fide confirmaret V. lacunam p=post omnia indicaui.

generaui: generari F.

gessi V.
interhim (h eras=erasit) F. regibus dabam V. praeter: propter δ =FCG. mercedem dabam V.

nihilominus: nihilhominum P.

nihil δ =FCG.

me cum: me tunc cum V.

mecum et P.

 cōmitibus F.

auidisse V.

audissime P.

 cupiebam δ =FCG. nondum: nundum P. quę cumq; G.

illa ex -ud G.

om=omisit V.

me ipsuin: meipso F.

me C.

uixerunt VF.

n s s=supra scriptum P.

 xiiii. P. de: a V. reditum V. est: esset P.
quatum C. p=post ego rasura 3 litterarum in G. iudicabant: indicabant δ =FCG. quam: quod, ut uid=ut uidetur (eras=erasit) G. xv P. frauamini (ex -emini, ut uid=ut uidetur) F. deo P. potens ex poteris, ut uid=ut uidetur, F. est: enim V.

inpendat P.

impendam ex -at, ut uid=ut uidetur, G.
ecce inc=incipit D.

occasio Pδ =FCG.

occassio D:

causa V.

 adulationis— scripserim om=omisit D. adolationis P. spero — uestro: sperarem (serarem F) uestrum φ =PVFCG. mihi p=post enim ins=inseruerunt PVFG. nondum — promisit om=omisit D. nondum: nundum P. numquam: non D.

exaltatum: exultatum δ =FCG.

exaltatus sum D.

 michi hoc V. certissime quod mihi om=omisit D. cū‖uenit P. a=ante quam rasrua 2 litterarum in G.

diuitiae et diliciae: dilicię et diuicię V.

deliciae et diuitiae G'.

dilitias et diuitias Pδ =FCG.

 et om=omisit P. pro nobis fuit pauper V. uero om=omisit δ =FCG. infelix F. quotidie D. spero: sperno Δ2 =CG.

internetionem VF.

internitionem P.

occassio D.

occasio (nē s l=supra lineam add=addidit) G.

 sed — euaseram om=omisit D.

qui: quia VFC.

qui sequente rasura G.

 dicit: ait V.
commendo nunc G. P=Pagina 252: lineae huius paginae perperam numerantur in editione Whitei. quo: qua P. legatione (uirgula, ut uid=uidetur, erasa) G. ad: de P. ministris P.
omibus P. quae: qui P.

retribuat δ =FCG.

retribuet P.

 ualeo: uideo δ =FCG.

scrutatur P.

scrutabor δ =FCG.

 donaret et mihi P. et om=omisit δ =FCG.
quia (qua ex quia, ut uid=ut uidetur, G') propter δ =FCG. contingunt Vδ =FCG. deo:dn̄s=domino V. numquam: umquam P. ammittam P. suam: meam C*. adq; siuit F. ergo p=post oro ins=inseruit V. perseuerentiam F. illi <me> PAPEBROCH. testem fidelem: testimonium fidele WHITE2.
aliquit P. umquam imitatus (inmitatus F) sum: inuitatus sum unquam V. igitur p=post peto ins=inseruit V. illi: illū (ū in rasura) G. illi — exporta- folium excidit in V. (ut a=ante det ins=inseruit v.)

ipse (e in rasura) G.

ipsum C.

(ipsa v.)

 sepultura vG.

misserissime F.

miserri*me G.

(miserrime v.)

 mēbra C. asꝑsis C.

comederem P.

comederunt F.

comederint (ex -unt) G.

(comedant v.)

incurrisset Pδ =FCG.

curae sit v.

occurrisset HITCHCOCK.

 resurgimus P. gloriam P.

futuri P:

futurae δ =FCG.

creaturae v.

quoniam — sumus: quam ex ipso regnaturi sumus P.

om=omisit F.

(quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso sunt omnia: ipsi gloria in saecula saeculorum amen. In illo enim regnaturi sumus v.)
quem: quam P.

<ipso> suppleui.

deo a=ante iubente s s=supra scriptum G.

(illo ins=inseruit v.)

 cottidie F. et a=ante neque ins=inseruit C. qui eras=erasit, ut uid=uidetur, G. uerovm[Note]
Close X
HyperStack note: i.e. uerum e uerom corr=correxit
 F.

fecerit Pv:

fecerat (corr=correxit in -it G') δ =FCG.

 quomodo — aeternum om=omisit C.

manet v.

permanet P.

manebit F.

permanebit G.

 patri omnipotenti P. et om=omisit P.

iterum iterumque: iterumqui P.

(iterum atque iterum v.)

 testificabor P.

quia v:

qui Pδ =FCG.

 praeter: propter G. illius: ipsius P. umquam: numquam P.

redirem ad gentem v:

redderem (-e P) agentem (-e P) Pδ =FCG.

unde v:

unde autem Pδ =FCG.
sed inc=incipit D. indoctus: et doctus P. (Hyberione v.) pussillum D. egi: ego δ =FCG. secundum: sc̄m=sanctum Δ2 =CG.

dei placitum om=omisit D.

(placitum Dei v.)

creditur F.

(credatis v.)

 donum om=omiserunt Pδ =FCG. (donum dei: deus v.)

hucusque uolumen quod patricius manu conscripsit sua: septima decima martii die translatus est patricius ad caelos D.

EXPLICIT LIBER PRIMUS INCIPIT SECUNDUS F.

EXPLICIT LIBER .I. INCIPIT (LIBER add=addidit G) .II. Δ2 =CG.

Apparatus Fontium

Muir I. 1 (494,7; cf Codices Patriciani Latini 54; Proc R. I. A. 52 C 5, p 185) Calfurnio (N: Cualfarni B) diacono (-i B) ortus, filio, ut ipse ait, Potiti presbyteri;

cf Iocel. 1 et GUILELMUM MALMESBURIENSEM De uita s. Patricii, lib I (LELANDI, Collectanea II. 236).

MuirB I. 1 (494,8; Prob I. 1) qui fuit uico bannauem thaburniae;

cf in campo Taburniae W (V2, V4 c. 1), in pago Taburnia uocabulo IOCEL. 1,

sed Banauen uicus in Taberniae campo GUILELMUS MALMESBURIENSIS l c=loco citato;

Banauona . . . uiculus littoralis campi Tabernarii LELANDUS IV. 30.

ad 235,16 — 236,2 uidentur spectare ea quae de Guilelmi Malmesburiensis Vita s. Patricii testatur Lelandus, Collectanea II. 236: In Banauen igitur uico, qui et Nenchor (s s=supra scriptum Nantchor), educatus sanctiss(ima?), ut par erat, disciplina et in ephebum aeuo crescente prouectus religioni parentum non defuit. Assistit ipse sermoni meo astipulator idoneus his uerbis in Confessione sua. Verba Patricii Lelandus non exscripsit; sed cf Trip(r) 101—9.

cf F. R. MONTGOMERY HITCHCOCK The Creeds of SS. Irenaeus and Patrick, in: HERMATHENA 14 (1907) 168—82; J. E. L. OULTON The Credal Statements of St. Patrick (1940); L. BIELER The "Creeds" of St. Victorinus and St. Patrick, in: THEOL. STUDIES 9 (WOODSTOCK Md, 1948), 121—4.

VICTORINUS PETAUION.=PETAUIONENSIS in Apoc. 11,1: patrem confiteri omnipotentem ut didicimus (dicimus, omisso ut, Hier) et huius filium Iesum (omisit Hier) Christum ante originem saeculi spiritaliter (spiritalem Hier c=cum Victorinoa) apud patrem genitum.

 Symbolum Auxentii (HILARIUS Liber contra Auxentium 14, PL 10,617) ante omne principium natum ex patre . . . per ipsum ( id est Iesum Christum) enim omnia facta sunt, uisibilia et inuisibilia. VICTORINUS l l=loco laudato: hominem factum et morte deuicta in caelis cum corpore a patre receptum. cf Symbolum Sirmiense (HILARIUS De synodis 38, PL 10,509): reddere unicuique secundum opera sua. VICTORINUS (-Hieronymus) l l=loco laudato: effudisse spiritum sanctum donum et pignus inmortalitatis (ubi Victorinus nihil habet praeter sanctum dominum et pignus inmortalitatis, quippe qui de Filio loquatur).

SECUNDINUS 87: quam legem in trinitate sacri credit nominis;

cf PsAUGUSTINUS Sermo 233,1 (PL 39,2175): hanc unam esse diuini nominis trinitatem.
Cf p 235,6sqq. SYNODUS CARTHAG. a. 418, can. 5: ut sciamus quid appetere, quid uitare debeamus (D. S. NERNEY I. E. R. 72,23).
TÍRECHÁN 302,14 sq.; 330,19: ecce nauis tua parata est (ecce — parata est omisit=om priore loco), surge et ambula; cf BPh (Trip r [R fol 124vα41], V2 c. 18, V4 c. 21): propera, ecce nauis tua parata est.
SECUNDINUS 40: quam (id est carnem) ut hostiam placentem uiuam offert Domino.
cf VITA S. FURSEI 2: patriam parentesque relinquens. cf SECUNDINUS 17 sq: electa Christi talenta uendit euangelica, quae Hibernas inter gentes cum usuris exigit.

SECUNDINUS 13 sq: Dominus illum elegit ut doceret barbaras nationes ut (et A) piscaret per doctrinae retia;

cf. MUIRCHÚ I. 7: adesse tempus ut ueniret et euangelico reti (rete A; euangelizaret in B) nationes feras et barbaras ad quas docendas misserat illum Deus <ut A> piscaret.
cf VITA S. FURSEI 2: dum patriam parentesque uisitare properaret.
GUILELMUS MALMESB.=MALMESBURIENSIS De uita s. Patricii lib I (Lelandi Collectanea II. 237): Nec non et praemia dabam regibus et filiis eorum, qui propter securitatem meam mecum ambulabant. Sed tamen ipsi me auidissime uolebant interficere, et quicquid inuenerunt nobiscum rapuerunt et me ferro uinxerunt. Quartodecimo autem die absoluit me Dominus de manibus eorum.
TÍRECHÁN 310,1—7 Stokes: foedus pepigerunt . . . Patricius et filii Amolngid . . . et extendit Patricius etiam pretium .xu. animarum hominum, ut in scriptione sua adfirmat, de argento et auro, ut nullus malorum hominum impederet eos in uia recta transeuntes totam Hiberniam.
cf SECUNDINUS 73: testis Domini fidelis in lege catholica.
CYPRIAN De oratione dominica 13: in illo regnaturi sumus.

Apparatus Biblicus

cf Is 59,13 recessimus a do=deo nostro HierLXX : auersi sumus ne iremus post tergum di=dei nostri VULG cum HEB. LXX;

cf Deut 32,15.

Gen 26,5 et custodiuit ( AugCiu Dei 16,36 Phillat [ἐφύλαξεν LXX]: custodierit VULG) praecepta <mea A> et mandata mea (et seruauit praecepta mea et iustitias meas Augsaep=saepius );

similia passim.

Is 42,25 et superduxit super eos iram animationis suae Cypr (cf Apoc 14,19.20 [Vict-HierYX] misit in torcular irae animationis di=dei).

et induxit super eos iram furoris sui HierLXX. (induxit etiam m):

et effudit super eum indignationem furoris sui crypt VULG .

ad iram indignationis suae V (pro ὀργὴν θυμοῦ αὐτοῦ) cf ARAB et Ps 77,49; 2 Par 29, 10 (LXX).

Ier 9,16 et dispergam eos in gentibus.

Tob 13,4 dispersit uos inter gentes (in illis Monac Regin Sangerm ).

usque ad ultimum terrae (Act 13,47) u=uide Conf 38; cf Conf 11; Epist 6.

cf Luc 24,45 tunc aperuit illis sensum (sensum illorum a . adaperuit eorum sensum Iren . adaperti sunt eorum sensus d . αὐτῶν τὸν νοῦν GR );

Bar 1,22 in sensum cordis nostri maligni (Ier 4,19 sensus cordis nostri);

Heb 3,12 ne forte sit in aliquo uestrum cor malum incredulitatis (iniquitatis d e );

cf Act 16,14 cuius dns=dominus aperuit cor (sensum gig ).

 conuerterem — meum (Ioel 2,12.13) u=uide Conf 19 (241,1—2). Luc 1,48 respexit humilitatem meam r1 , ut uid=uidetur. (anicillae suae VL—om=fere omnes. VULG).
2 Cor 12,1 non expedit quidem c f m r t VULG pr=praeter D : non expedit mihi d e Ambr Sed D (DEKL alalii)gr=Greek New Testament, MSS DEKL et alii (mihi quidem g O*).

in terra captiuitatis meae: 2 Par 6,37; Tob 13,7 et passim;

cf Conf 33 (245,8).

Is 25,1 exaltabo te et (om=omisit crypt HierHEB cum HEB.LXX) confitebor nomini tuo crypt HierHEB. VULG: glorificabo te, laudabo nomen tuum HierLXX.

Ps 88,6 confitebuntur caeli mirabilia tua dne=domine.

Act 2,5 ex omni natione quae est sub caelo Augsaep=saepius . SacrGelas 156 Wilson. D: ex omni caelo est c p VULGpl=plurimi; dissentiuntVetLatcett=ceteri. VULGalq=aliqui.

sub omni caelo Dan 9,12.

Phil 2,10—11 et dedit ( Aug Vig Nou Ambr Hier Cassd [ἔδωκε Clem ]: donauit VL. VULG) illi nomen <quod est m Aug Hil MissRom A D F V vg > super omne nomen, ut in nomine ihu=Iesu omne genu flectatur caelestium <et (cum GR, d e g mS Irenµ A B C D pl=plurimi: om=omiserunt c dem diu f g gig mΣ t TEST—om=fere omnes F Θ K L M P R W Z* vg > terrestrium et infernorum (et infernorum om=omisit Iren ) et omnis lingua confiteatur <ei Iren ) quia (quoniam d m ) dns=dominus ihs=Iesus xps=Christus in gloria est di=dei patris.

Cf Matth 28,18 data est mihi omnis potestas in caelo et in terra VetLatpl=plurimi.VULG;

Eph 1,21 supra omnem … potestatem … et omne nomen;

Ioh 20,28 dns=dominus meus et ds=dominus meus.

Act 10,42 iudex uiuorum et mortuorum.

Rom 2,6 qui reddet unicuique secundum facta ( VictTun ap Ambr IV appendix, 760: opera VetLat cett=ceteri.VULG ) sua ( g Orig Cypr Aug Ambrst Hier Sed Faust Gild D Θ: eius c d e VULG cett=ceteri).

In Matth 16,27, unde apostolus hausit, legitur facta ff1. factum e (opus uel opera VetLat cett=ceteri.VULG); sua d r2 Faust (opus suum g2 δ μ: eius uel eorum VLcett=ceteri.VULG ).

Tit 3,5—6 per lauacrum … sps=spiritus sci=sancti (per spm=spiritum scm=sanctum d e g Lucif Ambrst cum [D* E* F G]gr=Greek) quem effudit in nobis ( Iren Lucif Cassd Fc G P R: in nos [VetLat. VULG]cett=ceteri) abunde;

uerba in nobis desunt in utraque recensione Victorini.

Act 2,38 donum sci=sancti sps=spiritus.

Eph 1,14 (sps=spiritus) qui est pignus hereditatis nostrae.

Rom 8,16—17 quod sumus filii di=dei … heredes quidem di=dei, coheredes autem xpi=Christi.

Cf Conf 59(252,20).

Ps 49,15 καὶ ἐπiκάλεσαί με ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως <σου אc.a. A R T> καὶ ἐξελοῦμαί σε και δοξάσεις με LXX.

inuoca me in die tribulationis (pressurae Cypr PsMax; cf Conf. 20 [241,22]) tuae ( om=omiserunt Cypr PsMax ) et eripiam (eximam Cypr Aug R) te et magnificabis (glorificabis Aug R PsMax Mozpl=plurimi. clarificabis Cypr) me PsVpl=plurimi :

inuoca me in die tribulationis <et C U W al=alii) eruam te et honorificabis me Gall .

et inuoca me in die tribulationis : liberabo te et glorificabis me Heb .

 Tob 12,7 opera autem di=dei reuelare <et confiteri, cum א, VL (Par. lat. 93. Sangerm 4. Monac Clm 6239). VULG: om=omisit Aug cum LXXunc=unciales cett=ceteri> honorificum est.
Luc 21,16 trademini autem a (om=omisit r2 ) parentibus et fratribus et cognatis et amicis VL ( pr=praeter a i s δ). VULG.
2 Tim 1,8 testimonium dni=domini mei. Ps 5,7 perdes eos (omnes, cum LXX, Aug saep=saepius Mops Cassbis Gall, om=omisit Heb) qui loquuntur (loquentes Heb ) mendacium. Sap 1,11 os autem (enim Aug saep=saepius. om=omiserunt MS s Theoderici [Sab] Leoserm 38) quod mentitur occidit animam mbis Aug Cass VULG. Matth 12,36 omne uerbum otiosum (uacuum [d] k Cypr. uanum, superuacuum Tert ) quod locuti fuerint homines, reddent pro eo rationem ( d g1 k μ Iren Cypr E: rationem pro eo J L Q, cf syh . eius rationem b q syp. de eo rationem, cum G RPr L , a f ff1. 2 g2 h δ gat R, cf syc.pal. . rationem de eo, cum Lgr=Greek, c l AugSpec. VULG [A D pl=plurimi]) in die iudicii.

cum timore et tremore Eph 6,5; Phil 2,12 ( d e g Ambrst Aug D W: metu pro timore c f VULGcett=ceteri. cum metu et timore gig. μετὰ φόβου καὶ τρόμου utroque loco GR);

cf Tob 13,6.

 Rom 14,12 unusquisque nostrum pro se rationem reddet do=deo, nisi alluditur ad Matth 12,36, cf Conf 7 (237,6—8).

Rom 14,10 omnes enim stabimus ante tribunal di=dei (dni=domini Augsem U. xpi=Christi d e m gue r W vg cum [אcC2LP al=alii]gr=Greek.)

2 Cor 5,10 ante tribunal xpi=Christi (xpi=Christi ihu=Iesu Tert. di=dei Faustbis Cassd).

Eccli 28,27 qui relinquunt dm=deum incident (-unt Sangerm 15 ) in illam (i e linguam nequam).

Ioh 8,43 quare loquellam meam non cognoscitis? quia non potestis audire sermonem (uerbum a b d q r1 ) meum VLpl=plurimi. VULG.

Cf Ps 18,4 non sunt loquelae neque sermones (uerba M) PsVpl=plurimi . Gall c LXX: non est sermo et non sunt uerba Heb c HEXA'.

Eccli 4,29 ἐν γὰρ λόγῳ γνωσθήσεται σοφία καὶ παιδεία ἐν ῥήματι γλώσσης LXX , cf SYR.

in lingua enim agnoscitur ( Sangerm 15. A: cognoscitur m. dignoscitur vg ) sapientia (sapientia dignoscitur vg) et sensus et scientia et doctrina (et doctrina: doctrinae m) in uerbis ueritatis (in uerbo sensati vg).

Act 22,3 iuxta ueritatem (secundum diligentiam gig. certissime e).
Ps 118,112 propter retributionem (cum LXX) PsV.Gall: propter aeternam retributionem (cum HEXΣ') Heb Moz2.

Ex 4,10 tardiore lingua sum ego Lugd Aug Ambr: tardioris linguae sum VULG.

(βραδύγλωσσος ἐγώ εἰμι LXX.)

Is 32,4 αἱ γλῶσσαι αἱ ψελλίζουσαι ταχὺ μαθήσονται λαλεῖν εἰρήνην LXX, cf HEXO'. linguae balbutientium cito discent loqui pacem HierLXX: et lingua balborum uelociter loquetur et plane t. VULG cum HEB, cf HEXΣ' .

2 Cor 3,2—3 epistula nostra uos estis, scripta (inscripta, cum GR , d e g Sed D) in cordibus nostris (uestris ConfD cum GR[א]al=alii]) quae scitur et legitur ab omnibus hominibus: manifestati quoniam estis epistula (g Iren: epistula estis VetLatcett=ceteri. VULG) xpi=Christi, ministrata a nobis et scripta (et scripta c f VULG cum gr=Greek Athos Laura 184 [vSoden: α 78] solo: inscripta, cum G RprBK. 67. 74. α78, d e g Iren TESTal=alii ) non atramento (littera vg), sed spu=spiritu di=dei uiui.

in salutem usque ad ultimum terrae (Act 13,47) u=uide Conf 38; cf Conf 1; Epist 6.

Eccli 7,16 non oderis laboriosa opera et rusticationem ab altissimo creatam (A: creatam ab altissimo vg) VULG cum LXX.
Eccle 4,13 qui nescit prouidere (Hier: praeuidere VULG) in posterum.

Ps 118,67 priusquam humiliarer ego deliqui (cum LXX ) PsVpl=plurimi. Gall: antequam audirem ego ignoraui Heb , cf ΗΕXΣ'.

Ps 68,15 eripe me de luto … et de profundo (PsV—om=fere omnes cum LXX: profundis C Gall Heb) aquarum.

Luc 1,49 fecit mihi magna qui potens est (ille potens e, cf GR ὁ δυνατός) VetLat—om=fere omnes. VULG.

Apoc 19,5 qui timetis dm=deum ( l Prim(vg Paris, 1544): eum gig t Prim codd=codices Beat VULG) magni et pusilli (Prim: pusilli et magni VL Beat VULG). Luc 24,19 potens in opere et sermone VLpl=plurimi. VULG (uerbo a d r gat. dictis c e Aug .)

cum metu et reuerentia Heb 12,28.

sine querella: 1 Thess 2,10; 3,13; 5,23.

2 Cor 5,14 caritas enim xpi=Christi urget nos;

cf Conf 33 (245,12).

mensuram fidei Rom 12,3; cf 12,6 ( Hier Eucherius: rationem VULG).

Ioh. 4,10 donum (munus a) di=dei. Cf Conf 33. 62.

2 Thess 2,16 consolationem (c f g VULG: exhortationem d e. GR παράκλησιν) aeternam. 2 Petr 1,15 post obitum meum (l z VULG: post mortem meam h).

Rom 11,4 sed quid dicit illi responsum diuinum (om=omisit Tycreg 3).

Cf Conf 21. 29. 35.
Os 14,1 sugentes mamellas illorum k (paruuli VULG. ὑποτίτθια LXX).
cf Gen 12,10 praeualuerat enim fames in terra VULG. (deesse uidetur VetLat); sed cf ὅτι ἐνίσχυσεν ὁ λιμὸς ἐπὶ τῆς γῆς (= super terram) LXX.

Ioel 2,12 conuertimini (reuertimini Cypr Lucif) ad me ex (in t AugSpec HierHEB.LXX VULG. s s=supra scriptum alia manus in mM. om=omisit Conf 2) toto corde uestro (ἐπιστράφητε πρό= με ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν LXX). 13 et conuertimini ad dnm=dominum dm=deum uestrum.

Cf Conf 2 (235,15—16).

Luc 1,37 quia non est (erit h2 r2 [δ] deer VULGpr. Q . erat dim μ Q) impossibile do=deo (b c e ff2 l q: apud dm=deum VLcett=ceteri. VULG) omne uerbum.

Cf Tert carn 3 : do=deo nihil impossibile; Prax 10: nihil do=deo difficile. Matth 17,20 et nihil impossibile est (ff2: erit VLcett=ceteri. VULG) uobis (uobis impossibile erit ff1 ).

cf Matth 15,32 ne deficiant (dissolbantur d. resoluantur k) in uia (itinere d). Luc 10,30 semiuiuo relicto VLpl=plurimi. VULG: semiuiuum dimittentes c (d). demiserunt semiuiuum e . relinquerent semiuiuum Aug. mel siluestre: Matth 3,4; Marc 1,6. Luc 24,42 at illi obtulerunt (porrexerunt a d e r1) ei partem piscis assi et fauum mellis (et — mellis om=omiserunt d e). 1 Cor 10,28 hoc (om=omiserunt w AugV. 706) immolaticium (d-g w. cor uat*. VULGpl=plurimi [-titium Hc. -cicium P. immolatium A*Z2]: immolatum t. [AugI.728]. 'moderni' in cor uat. V W vg. sacrificatum D. CanonHibern) est idolis.
2 Petr 1,13 quamdiu sum in hoc corpore (h: tabernaculo l [z] VULG). Cf Conf 44 (249,4).

Ps 49,15 in die pressurae (Cypr ActMontani PsMax [θλίψεως LΧΧ]: tribulationis PSALTcett=ceteri) tuae (om=omiserunt Cypr PsMax c LXXpl=plurimi). Cf Conf 5 (236,23—24).

Matth 10,19—20 dabitur enim uobis in ilia die (Hilin Ps 118 [447,19—21 Zingerle] pr codd=praeter codices CEp, c=cum (C*)gr=Greek sypal COPTboh(3 codd): hora VetLatcett=ceteri. VULG) quid loquamini: non enim uos estis qui loquimini, sed sps=spiritus patris uestri qui loquitur in uobis.

responsum diuinum: Rom 11,4: cf Conf 17. 29. 35.

Gen 37,21 liberauit (cum ἐξείλατο LXX, Lugd Aug: nitebatur liberare VULG) eum de manibus eorum. Locutio in Libris Sacris usitata.

Dan 7,13 uidebam (aspiciebam ergo VULG) in uisu ([g] Cypr Lact Ruf Aug Vig: uisione Lucif VULG) noctis (-te Cypr). Cf Conf 29 (244,13). Dan 3,51 quasi (R Nicetius Spicilegium III 12a [Sab=Sabatier] t VULG: tamquam Cypr codd mell=codices meliores) ex uno ore.

cf Act 2,37 compuncti sunt corde. Ps 108,17 hominem … compunctum corde.

2 Cor 12,2 siue in corpore nescio (om=omiserunt Aug Pelag DHC SUW Ϛ S) siue extra corpus nescio, ds=deus scit.

12,3 siue in corpore siue extra corpus nescio (om=omiserunt Iren c Bgr=Greek), ds=deus scit. Cf Conf 27 (244,3).

1 Ioh 3,16 quoniam ille animam suam pro nobis (mΣ Aug [pecc merit 2,54. SpecS sem] vg: pro nobis animam suam h l mS q Aug [SpecsemSerm 565, 28 Morin] VULG) posuit.

Eph 3,16 uirtute corroborari… in interiorem hominem (cum GR εἰς τòν ἔσω ἄνθρωπον, c d e g Tert TESTal=alia BFHKNPV cod caraf. cor uat. C: in interiore nomine f t VULGcett=ceteri).

Is 29,9 obstupescite et admiramini VULG: deficite et a mente (amentes m ) estote m w cum LXX.

Act 8,13 stupebat (e p. obstupiscebat d: stupens admirabatur c gig r VULG).

Cf Dan 8,27 (VULG). Hab 1,5 (vg).

Luc 1,29 et cogitabat qualis esset ista salutatio c (d) dim h2 r2 t' (δ deer L) VULGpr=praeter L : et erat cogitans quod sic benedixisset eam VLpl=plurimi.

Rom 8,26 sps=spiritus adiuuat infirmitates (ConfD cum [KLP al=alii]gr=Greek: infirmitatem VetLat VULG) orationis nostrae (codd=codices gr-lat Ff, Gg. VULGF*; nostrae orationis t Ambrst Ambr D: infirmitatem nostram c d VULGpl=plurimi); nam quod (g t: quid VetLatcett=ceteri. VULG) oremus sicut oportet nescimus: sed ipse sps=spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus (enarrabilibus D) <quae uerbis exprimi non possunt t F*GLT: qui eloqui non possunt (omissa uoce inenarrabilibus) d*, cf capitula in Α al=alii>. Cf Conf 35 (246,4) quae uerbis exprimere non ualeo.

1 Ioh 2,1 aduocatum (paracletum Faust) habemus apud patrem ihm=Iesum xpm=Christum iustum. Cf supra Rom 8,26 sed ipse sps=spiritus postulat pro nobis. Qui loci similiter atque hic iunguntur in PsAug. Quaest Vet et Noui Test app 77 (471,3—4 Souter) habemus aduocatum qui postulat pro peccatis nostris.

Ps 117,13 tamquam cumulus arenae impulsus sum ut caderem Aug R Moz1: impulsus uersatus (euersus Prosp Cass Gallpl=plurimi. subuersus Ambr) sum ut caderem PsV―om=fere omnes Gall. (ὠσθεὶς ἀνετράπην τοῦ πεσεῖν LXX): impulsus pellebar ut caderem Heb.

Deut 24,15 ne … reputetur tibi in peccatum (mαμ AugSpec VULG: et erit in te peccatum mSΣ). Cf 1 Par 21,3 quod in peccatum reputetur Israeli. 2 Tim 4,16 in prima defensione nemo mihi adfuit … non illis reputetur (imputetur VLom=omnes.TEST. D G H Θ R V W Z. cod caraf.vg).

Dan 6,5 non inueniemus aduersus Danihel causam g: non inueniemus Danieli huic (om=omisit Hier) aliquam occasionem VULG.

nescio, ds=deus scit: 2 Cor 12,2.3; u=uide Conf 24 (243,4).

Ps 118,75 et in (om=omiserunt R Aug GR) ueritate <tua R V Ambr Rom Gall Medman. Moz2 Rgr=Greek> humiliasti me (in ueritate: uere Hil Heb).

cf 2 Cor 11,27 (Deut 28,24) in fame … et nuditate.

cf Ps 17,38 donec deficiant

1 Petr 2,7 (ex Ps 117,22) lapis quem reprobauerunt aedificantes (reprobatus lapis Iren 4,33,1).

uidi in uisu noctis: Dan 7,13; u=uide Conf 23 (242,16).

responsum diuinum: Rom 11,4. Cf Conf 17.21.35.

Zach 2,8 ὁ ἁπτόμενος ὑμῶν ὡς <ὁ א A Γ Q Lukian Catenae> ἁπτόμενος τῆς κόρης τοῦ ὁφθαλμοῦ αὐτοῦ (μου W) LXX. quia (quoniam Bodl Auct F. 4. 32) qui tangit (m. tetigerit HierLXX: qui enim tetigerit [Tert] VULG) uos <quasi (sicut m) qui Bodl Auct F. 4. 32; m Aug Ambr. (om=omiserunt qui) HierLXX: ac si Tert> tangit pupillam oculi eius (ipsius Bodl Auct F. 4. 32. mei [Tert] Vig vg).

1 Tim 1,12 gratias ago ei qui me confortauit VLpr=praeter dg. VULG. cf Phil 4,13 (pr=praeter d e g ).

Luc 8,46 sensi (c; Tert. sentio Ambr, De Isaac 43, p 667, 10—11 Schenkl: sciui d. scio Hier. noui g2 h h2 VULGpl=plurimi, cf Aug. cognoui VLpl=plurimi Ambr Exp Luc VI. 58. EP_ligature G L) uirtutem de (a VLcd) me exisse (uidens quod exierat … μ) VL. VULG.

Marc 5,30 cognoscens (cognouit c d e ff2 q r1. cognito b) in semetipso uirtutem VL. VULG.

Act 2,29 liceat audenter dicere c t VULG (dicere audacter p2. dicere constanter gig p* r. dicere cum fiducia [cf GR εἰπεῖν μετὰ παρρησίας] d e). Cf Conf 33 (245,11).

2 Cor 1,23 ego autem testem dm=deum inuoco in animam meam, quod …

Gal 1,20 quae autem scribo uobis, ecce coram do=deo quia non mentior.

Cf Conf 44.54.

Ioh 10,29 ὁ πατήρ μου ὃς δέδωκέν μοι μείζων πάντων ἐστίν ΓΔΛΠal=alii, cf omnium maior est d (πάντων μείζων ἐστίν א DL): pater meus quod dedit mihi maius omnibus est VetLatpl=plurimi. VULG cum Βgr=Greek ὁ πατήρ μου ὃ δέδωκέν μοι μεῖζον πάντων ἐστίν.

donum di=dei: Ioh 4,10. Cf Conf 14 (239,6). 62 (253,15).

in terra captiuitatis meae: 2 Par 6,37 et passim; cf Conf 3 (236,5).

Rom 8,11 propter (διὰ τό: per, cum διὰ τοῦ [אAC min]gr=Greek, f Aug Vig) inhabitantem spm=spiritum eius in uobis.

1 Cor 12,11 haec autem omnia operatus est (Ambr: operatur Vet Latcett=ceteri. VULG) unus atque idem sps=spiritus.

audenter: Act 2,29. Cf Conf 31 (244,23).

caritatem Christi: 2 Cor 5,14. Cf Conf 13 (239,3).

Ps 94,9 in die temptationis A M Heb: secundum (κατά LXX) diem temptationis Aug R Rom G Gall Moz2 Medman.

Rom 12,1 hostiam uiuentem (ζῶσαν) c—f mS t VULGpl=plurimi. uiuam uel uiuentem g. uiuam gue mΣ w Tert AugSpec pr=praeter PRSav. Faust DO*R. cf Secund).

Ps 33,7 ab omnibus angustiis eius saluauit eum M: ex (de GallCUW Heb) omnibus tribulationibus <eius Aug R Rom G C aug2 Gall al=alii> saluauit (saluum fecit Aug R. liberauit Rom G C aug2 al) eum PSALTpr M: Cf Ps 33,5 ex (de Heb) omnibus angustiis (tribulationibus Aug R A Rom G Η Gall Medman) meis liberauit (saluabit A. eruit Aug R. eripuit Rom G C m Η Gall Moz Medman) me.

2 Reg. 7,18 quis (Ambr VULG: quid Aug) ego sum dne=domine.

Ps 45,11 exaltabor in gentibusVLpl=plurimi. VULG. GR (inter[in C]gentes CGHMedman).

Ps 33,4 magnificate dnm=dominum mecum et exaltemus (-ate M. exultemus A) nomen eius.

Eccli 33,10 ex ipsis exaltauit (-bit A) et magnificauit ds=deus. Cf Is 25,1 (Conf 3).

in nouissimis diebus: Act 2,17, u=uide Conf 40 (247,23sq).

in testimonium omnibus gentibus ante finem mundi: cf Matth 24,14: u=uide Conf 40 (247,21 sq).

quae uerbis exprimere non ualeo: cf Rom 8,26; u=uide Conf 25 (243,15 sq).

responsum diuinum: Rom 11,4. Cf Conf 17.21.29.

Matth 13,45 unde huic <omnis d. Dgr=Greek> sapientia haec (om=omiserunt ff2 R) VLpl=plurimi. VULG: sapientiam istam e k: ista sap. ff1 Ambr. sap. tanta c (h).

Ps 38,5 notum fac mihi dne=domine … numerum dierum meorum.

Eccli 29,30 et improperium peregrinationis non audies (καὶ ὀνειδισμòν παροικίας οὐ [οἰκείας σου codd=codices: emend=emendavit Smend] μὴ ἀκούσῃς אc.a. complures).

usque ad uincula: 2 Tim 2, 9.

centonem dicas ex libris sacris compositum:

promptus sum Rom 1,15 (d e w Orig DW: promptum est c g VULGpl=plurimi);

animam meam cf Ioh 13,37;Phil 2,30;

libentissime … impendere eam cf 2 Cor 12,15 (u=uide Conf 51);

usque ad mortem Phil 2,8.30;
debitor sum Rom 1,14.

ab extremis terrae u=uide infra.

Ier 16,19 ad te gentes uenient ab extremis (-o m Augter. ἀπ' ἐσχάτου LXX; sed HierHEB.LXX ab extremis, cf supra l 26) terrae et dicent: Quam (m AugFaust: quomodo HierLXX falsa possederunt patres nostri idola (simulacra AugFaust) et non (nec m) est in eis (illis m) utilitas m AugFaust. HierLXX (uere mendacium possederunt patres nostri, uanitatem quae eis non profuit VULG.HierHEB. uere mendacia coluerunt patres nostri simulacra et non est in illis utilitas Aug[ConsEu.CiuDei]). Patricius proxime accedit ad LXX ὡς ψευδῆ ἐκτήσαντο οἱ πατέρες ἡμῶν εἴδωλα καὶ οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς ὠφέλημα.

Act 13,47 (ex Is 49,6) posui te lumen (gig Cypr cum D*gr: in lumen c d e VULGpl=plurimi. in lucem Is, unde dem Cypr Hier Gaud CW vg) <in e DΘ> gentibus (gentium vg, cf nationum Tert, cum GRpr=praeter D. Is) ut sis <illis D> in salutem usque ad extremum (c dem Ambr Hier Vig VULG; cf Epist 6: in extremum e Aug: ad ultimum d gig, cf ConfV hic et codd=codices omnes Conf 1. 11).

Act 1,4 expectarent promissum (e gig p*: promissionem VLcett=ceteri [m 2:p; s s:e] . VULG) patris.

2 Petr 3,13 κατὰ (καὶ Α) τὸ ἐπάγγελμα (τὰ ἐπάγγελματα Aא al=alii. syh ) αὐτοῦ προσδοκῶμεν. et (secundum Aug) promissa (-am z) ipsius expectamus.

Matth 8,11 ἥξουσιν ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν (δυσμῶν καὶ ἀνατολῶν 120.140) καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ισαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλεία τῶν οὐρανῶν Iust [Dial c Tryph 76.120.140]. cf RecClem. syc.s.p.Ephr. multi uenient ab oriente et occidente et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum dim Cypr AugFaust HierPs 46. multi a uenient ab oriente et occidente uenient et recumbent etc JP: multi <ali k> ab oriente et <ab μ.D> occidente uenient et recumbent (discumbent f. accumbent CyprW (sem), ct lectiones uariantes in Luc 13,29) cum Abraham et Isaac et Iacob in regno (-um g1 k) caelorum VetLatpl=plurimi.VULG—om=fere omnes cum GR. ConfD interpolatus uidetur esse e Luc 13,29 et uenient ab oriente et <ab i> occidente et <ab a d f l q r2 a2 μ M-TX* cum (BLR al=alii)gr=Greek> aquilone et austro et accumbent (recumbent b—d e ff2 i q δ gat Aug CEM-T. discumbent a f r1. 2 a2) in regno di=dei. Iren4,8,1quoniam uenient ab oriente et occidente, ab aquilone et austro, et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum. Cf Epist 18 (258,17—19).

Matth 4,19 (Marc 1,17) uenite post me et faciam uos fieri piscatores hominum (fieri: ut sitis in Mt k; in Mc a. om=omiserunt in Mt h m δ Aug Ambr Gaud; in Mc b r1. In GR γενέσθαι in Mt add=addunt אb D 33 157 multi al=alii; in Mc om=omiserunt fam1. 13 69 28 48 108 al=alii c=cum sys.p).

cf Ier 16,16 ecce ego (om=omiserunt w Ambr) mittam (mitto Ambr. dismitto w) piscatores multos, dicit dns=dominus, et piscabuntur eos: et post haec mittam (post — mittam om=omisit Ambr) multos uenatores et uenabuntur eos.

Luc 6,17 turba discipulorum eius et multitudo copiosa (ingens a f. magna c e. multa d) plebis (populi a c—f. nimis l). Cf Luc 5,6 concluserunt piscium multitudinem copiosam (magnam a. multam d. om=omisit e).

Matth 28,19—20 euntes (ite d e msem Tertbapt. 13 Cypr Aug Faustter(e 4). SacrLeon SacrGelas) ergo nunc (dim h2 μ* gat DELQR Wúrzb' J': ergo c e f ff1 2 g1 2 l q t' δ TESTmul=multi. VULG pr=praeter codd=codices celt=celtici ut supra. nunc a b d h m n aur Hil cum Dgr=Greek. Tatarab=Arabic) <et e Tertpraescr. 20 (ire et docere). Cypr> docete omnes gentes baptizantes (tinguentes Tert Cypr) eas (e n Tert Augbapt. 6, 44,85. SacrLeonsem. D R. om=omisit g2: eos [ VetLat.VULG]cett=ceteri) in nomine patris et filii et sps=spiritus sci=sancti docentes eos obseruare (dim e g2 h2 δ μ gat Cypr IulFirm DEEP LQRX*: seruare [VetLat.VULG]cett=ceteri) omnia quaecumque mandaui (praecepi f Cypr) uobis et ecce (om=omisit dim, ut uid=uidetur) ego uobiscum sum (sum uobiscum d cum Dgr syp) omnibus diebus usque ad (in Hil) consummationem saeculi (mundi Cypr). Hoc loco ConfD cum VULGD ad uerbum concordat.

Marc 16,15—16 euntes (ite c ff2 gig q aur Ambr) in mundum uniuersum (uniuersum mundum t' DEPO. orbem uniuersum o. uniuersum orbem c q. uniuersum om=omisit gat. cf Tertapol. 21 [praedicandi per orbem]. mundum om=omisit ff2) <et c ff2 gig q Ambr> praedicate euangelium omni (uniuersae c ff2 gig q aur) creaturae; <et ff2 q Ambr> qui <autem c> crediderit et baptizatus fuerit saluus erit, qui uero (autem ο gat Gild. enim t') non crediderit condemnabitur (damnabitur coq).

Cf Epist 20 (259,4—5).

 Matth 24,14 praedicabitur hoc euangelium regni (meum l.=lineam om=omisit dim) in uniuerso orbe (in uniuerso mundo gig aur E. in toto orbe dim δ. in toto mundo d. per totum orbem e h r[1]. 2 μ Cypr Hil Beat) <terrarum e t' Vict Beat: terrae Cypr> in testimonium omnibus gentibus et tunc ueniet finis (d e f [h] q r2 δ Cypr Vict Beat [GRτὸ τέλος]: consummatio [VetLat. VULG]cett=ceteri) <saeculi dim R>. Act 2, 17—18 (Ioel 2,28—29) et (om=omiserunt d gig p TESTpl=plurimi cum Dgr=Greek) erit in nouissimis diebus, dicit dns=dominus, effundam de spu=spiritu meo (spm=spiritum meum d Rebapt cum IoelVULG) super (in gig Iren) omnem carnem et prophetabunt filii uestri et filiae uestrae et iuuenes uestri uisiones uidebunt et seniores uestri (om=omisit e) somnia somniabunt et quidem super seruos meos et super ancillas meas in diebus illis effundam de spu=spiritu meo et prophetabunt.

Rom 9,25 — 26 sicut <et, cum GR, d f g Aug O> in (om=omisit Aug cum Bgr) Osee dicit: Vocabo non plebem meam plebem meam (non populum meum populum meum Iren Cypr) et non misericordiam consecutam misericordiam consecutam (pro et non mis.=misericordiam — mis.=misericordiam consecutam [d3 Tert Hier Pel VULGpl=plurimi]: et non dilectam dilectam d* e — g gig w TESTal=alii. DFcL*R. ambas lectiones coniungunt c dem Orig O*ZH2ΘUW. cor=correxerunt uat. vg Monac Clm 4577) et erit in loco ubi dictum est eis (pro dictum est eis: dicitur eis e. uocabitur Iren D. uocabuntur d g Cypr): Non plebs mea uos, ibi uocabuntur filii di=dei uiui.

Cf Oseas 1,10 (ubi eis p=post dictum est om=omisit w); 2,1.21(24).
cf Luc 1,17 parare dno=domino plebem perfectam (consummatam d. populum perfectum a δ. populum compositum e).

Ps 118,60 <prae- G>paratus sum PsV.Gall.

Cf Conf 46 (249,22). 57 (252,6).

Act 20,22 alligatus (uinctus e [gig]) ego (om=omisit S*. ego uinctus gig cum [DHLP] gr) spu=spiritu.

Cf Epist 10 (256,8).

 Act 20,23 nisi quod sps=spiritus scs=sanctus per omnes ciuitates mihi protestatur (Lucif R* vg: protestatur mihi [VetLat. VULG]cett=ceteri). Iac 4,15 si dns=dominus <ihs=iesus xps=christus l> uoluerit. Luc 15,18 peccaui … coram te.

2 Petr 1,13 quamdiu sum in hoc corpore (h: tabernaculo l [z] VULG).

Rom 7,24 quis me liberabit de corpore mortis huius?

Cf Conf 20 (241,15).

 caro inimica: cf Rom 8,7 sapientia carnis inimica (w TESTmul=multi. BCDFHΘKLMORTUVWZ vg: inimicitia c—g A al=alii) est in dm=deum. scio ex parte: cf 1 Cor. 13,9 ex parte enim scimus (Iren 4,9,2: cognoscimus VetLatcett=ceteri.VULG).

Gal 1,20 quia non mentior.

Cf Conf 31.54.

Ps 70,17 docuisti me a (H Rom GallR vg Medman Moz. cf Heb: ex PsV GallC. ἐκ GR) iuuentute mea et usque nunc pronuntiabo mirabilia tua.

a iuuentute mea: Ps 87,16 (ab adulescentia Heb).

Cf Conf 48 (250,3—4).

 2 Tim 4,7 fidem seruaui.

qui nouit omnia ante tempora saecularia: cf Act 15,18 notum a saeculo est dno=domino opus suum.

ante tempora saecularia: 2 Tim 1,9 (aeterna TEST. D. saecularia uel aeterna g); Tit 1,2 (aeterna d e. TESTD. saecularia uel aeterna g).
Ioh 14,26 (sps=spiritus) suggeret (c ff2 h [h2] l t' δ [μ] aur gat VULG:VetLat alii alia) uobis omnia.

misertus est mihi dns=dominus in milia milium: cf Ex 20,6 faciens misericordiam in milia <milium Fulg Quaest Vet Noui Test>;

Apoc 5,11 erat numerus eorum millia millium

Ps 118,60 <prae- G> paratus sum Ps V Gall.

Cf Conf 43 (248,24). 57 (252,6).
2 Cor 13,2 praedixi et praedico.

Prou 10,1. 15,20 filius sapiens laetificat (oblectat codSPauli [Mone, De libris palimpsestis 50]. εὐφραίνει LXX) patrem mαμ VULG.

Cf Prou 17,6 gloria filiorum patres eorum.

Eccli 3,13 gloria hominis ex honore patris sui.

1 Reg 12,2 conuersatus <sum m Iren> coram uobis (uos mpr=praeter V2 v: in conspectu uestro Iren) a iuuentute (ab adulescentia VULG. a prima aetate Iren) mea m Iren VULG.

a iuuentute mea: Ps 70,17; 87,16.

Cf Conf 44 (249,10).

 2 Cor 1,12 in simplicitate (sanctitate r) cordis et sinceritate di=dei. cf 2 Cor 7,2 neminem circumuenimus. cf Act 13,50 excitauerunt (c VULG: suscitauerunt d e gig) persecutionem (seditionem A) in Paulum.

Matth 18,7 uae <illi e ff1 Aug Hierin loc cum Wgr=Greek> homini <illi, cum (BEGH al)